Ons bestaan, lees, onze afhankelijkheid van elkaar en wat we voor elkaar, volgens het systeem mogen betekenen, kan volgens de normen en waarden van het systeem uitgedrukt worden in een getal. Het getal zou ons sociale zekerheid moeten geven. Het systeem gaat voorbij aan het feit dat wat we voor elkaar betekenen losstaat van het getal. Ons leven en het bestaan is niet uit te drukken in een getal. We ervaren verbondenheid en zijn afhankelijk van van alles. De basis noden en een hoop overbodigheden. Wat het project Van Onbepaalde Waarde duidelijk wil maken is dat de werkelijke betekenis van de beloning, de intentie is waarmee diegene iets doet. Iets goed doet. Het goed willen doen is de werkelijke betekenis. En deze betekenis is waardevol. En is als zodanig niet in een getal uit te drukken. Delen, ruilen, ontdekken dat door de verbondenheid en afhankelijkheid de dingen betekenis krijgen. De universele sociale consensus.

De meesten van ons hebben geleerd dat de belangrijkste drijfveer van de mens bestaat uit overleven, tot iedere prijs. De Duitse filosoof Friedrich Nietzsche stelde dat Der Wille zur Macht de drijfveer achter alle menselijke motivatie is; hij achtte die zelfs essentiëler dan de wil om te overleven. Hij geloofde dat machtshonger de fundamentele kracht was die alles in het universum bijeenhoudt.

Zoals de jongste wetenschappelijke bevindingen duidelijk maken, is onze behoefte aan verbondenheid van nog fundamentelere aard. Niet het machtsstreven, maar het streven naar verbondenheid is de essentiële drijfveer van alle levensvormen.

Eenwording met de ander, weg van de opdeling in individuen, naar de heelheid van de groep is onze natuurlijke impuls. De drang tot diepe verbondenheid in plaats van concurrentie is de meest essentiële eigenschap van de menselijke natuur; wij zijn niet in de wieg gelegd voor een leven in eenzaamheid en zelfzucht. Mensen hebben voor hun overleven de omgang met elkaar nodig: we ervaren de meeste stress en de ernstigste ziektetoestanden als we geïsoleerd zijn van anderen, of ons niet met anderen verbonden kunnen voelen.

Deze hang naar verbondenheid komt in ieder samenleving op vier manieren tot uiting:

  • De behoefte om erbij te horen,
  • De behoefte aan overeenstemming,
  • De behoefte aan geven en
  • De behoefte om aan de beurt te komen.

Onze hersenen zijn, als het ware ‘bedraad’, voor deze behoeften en komen tot expressie in de relaties die we hebben met onze dierbaren en ieder ander met wie we in aanraking komen.

De behoefte om erbij te horen is de meest fundamentele van de vier. De mens is een ‘kuddedier’ – we voelen ons het meest thuis in kleine groepen waarin we een deel zijn van het geheel. Deze behoefte is zelfs zo fundamenteel, dat genegeerd worden voor mensen een van de minst verdraaglijke situaties is.

Een prachtig voorbeeld van verbondenheid wil ik je niet ontnemen. Als ik nu tot je zou spreken zouden wij letterlijk auditief met elkaar verbonden zijn. Als ik iets tegen je zeg, worden mijn gedachten in spierbewegingen ‘vertaald’ en vervolgens in luchttrillingen die je oren bereiken, zodat je trommelvlies in volmaakte synchronie met mijn stem begint te trillen. In feite bestaat er geen vacuüm tussen ons: je hersenstam heeft slechts enkele milliseconden nodig om een inkomend geluid te registreren. Er verstrijken daarna slechts 14 milliseconden voordat het je linker hersenhelft heeft bereikt.

Tenslotte. Of we het willen of niet, altijd zijn we afgestemd op het emotionele landschap om ons heen. Dit betekent dat geen enkele gedachte of geste volledig en exclusief onze eigen creatie is, maar voortspruit uit onze verbondenheid met anderen. Een onzichtbare verbondenheid.